Ba nghị sĩ bị đình chỉ vì nhảy ủng hộ quyền người thổ dân ở New Zealand
(CLO) Ba nghị sĩ thuộc Đảng Māori của New Zealand sẽ bị đình chỉ tạm thời sau khi biểu diễn điệu haka truyền thống của người thổ dân Māori tại quốc hội.
Hai đồng lãnh đạo Debbie Ngarewa-Packer và Rawiri Waititi sẽ bị đình chỉ ba tuần, trong khi nữ nghị sĩ trẻ Hana-Rawhiti Maipi-Clarke bị đình chỉ một tuần. Đây được coi là mức kỷ luật nặng nhất từng được áp dụng đối với nghị sĩ ở nước này.
Quyết định này được Ủy ban Đặc quyền Quốc hội New Zealand công bố ngày 14/5, liên quan đến hành vi của ba người trong phiên họp tháng 11/2024, khi họ nhảy điệu haka giữa quốc hội để phản đối Dự luật Nguyên tắc Hiệp ước gây tranh cãi.
Trong đoạn video được lan truyền khắp mạng xã hội, Maipi-Clarke đã xé toạc bản sao dự luật trước khi cùng các đồng nghiệp thực hiện điệu nhảy haka – nghi lễ truyền thống Māori thường mang tính biểu trưng cho sự phản kháng. Sự kiện nhanh chóng trở thành hiện tượng toàn cầu, thu hút hàng trăm triệu lượt xem.
Dự luật nói trên nhằm tái diễn giải Hiệp ước Waitangi – văn kiện lịch sử giữa các bộ tộc Māori và chính quyền hoàng gia Anh năm 1840. Dự luật do một đảng nhỏ trong liên minh cầm quyền đề xuất, nhưng đã gây làn sóng phản đối dữ dội vì bị cho là làm suy yếu quyền của người Māori và đe dọa thành quả đấu tranh nhiều thập kỷ. Đến tháng 4/2025, dự luật bị bác bỏ trong lần đọc thứ hai sau các cuộc biểu tình quy mô lớn trên toàn quốc.
Ủy ban đặc quyền cho rằng hành vi biểu diễn haka trong lúc đang bỏ phiếu là “đe dọa các thành viên khác” và “coi thường quốc hội”. Báo cáo đặc biệt chỉ trích Ngarewa-Packer vì cử chỉ tay giống hành động mô phỏng bắn súng. Tuy nhiên, bà bác bỏ điều này và khẳng định đó là động tác “wiri” – biểu hiện thường thấy trong haka và văn hóa Māori.
Đảng Māori ngay lập tức chỉ trích quyết định này, gọi đây là “hình phạt thực dân nặng nề nhất từng có”, và khẳng định: “Khi tangata whenua [người bản địa] phản kháng, hệ thống thực dân sẽ giáng đòn mạnh nhất”.
Trong tuyên bố gửi quốc hội, ba nghị sĩ Māori đều bảo vệ hành động của mình. “Trong một cuộc tranh luận về quyền của tangata whenua, haka là cách biểu đạt duy nhất để lên tiếng vì hàng trăm nghìn người Māori đang bị tổn thương”, Ngarewa-Packer phát biểu.