Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cho biết trong lễ ký kết bên lề Tuần lễ Cấp cao APEC đang diễn ra ở San Francisco: “Mỹ sẽ có thể chia sẻ thiết bị và vật liệu với Philippines nhằm giúp phát triển các lò phản ứng mô-đun nhỏ và cơ sở hạ tầng năng lượng hạt nhân dân sự khác”. Các cuộc đàm phán về Thỏa thuận 123 này bắt đầu vào tháng 11 năm 2022.

Tổng thống Philippines, Ferdinand Marcos Jr, cho biết trong một bài phát biểu: “Chúng tôi nhận thấy năng lượng hạt nhân sẽ trở thành một phần trong cơ cấu năng lượng của Philippines vào năm 2032 và chúng tôi rất vui mừng được theo đuổi con đường này với Mỹ… Năng lượng hạt nhân là một lĩnh vực mà chúng tôi có thể cho thấy mối quan hệ liên minh và đối tác Philippines-Mỹ thực sự hiệu quả”.

Cần có sự chấp thuận của Quốc hội Mỹ đối với thỏa thuận này, vốn sẽ cho phép chuyển giao vật liệu, thiết bị và thông tin hạt nhân một cách hòa bình tuân thủ các yêu cầu không phổ biến vũ khí hạt nhân.

Philippines muốn khai thác năng lượng hạt nhân như một nguồn năng lượng phụ tải cơ bản thay thế, khi nước này đang tìm cách ngừng hoạt động các nhà máy than để giúp đáp ứng các mục tiêu về khí hậu và tăng cường an ninh năng lượng. Quốc gia Đông Nam Á này thường bị ảnh hưởng bởi giá dầu toàn cầu biến động, tình trạng mất điện theo mùa và giá điện cao.

Những nỗ lực trước đây nhằm theo đuổi năng lượng hạt nhân ở Philippines đã bị dừng lại do lo ngại về an toàn, nhưng ông Marcos đã thảo luận về khả năng hồi sinh một nhà máy điện hạt nhân đã bị phá sản, được xây dựng để ứng phó với cuộc khủng hoảng năng lượng ở Philippines dưới thời chính quyền của chính cha ông.

Hoàn thành vào năm 1984, Nhà máy điện hạt nhân Bataan bị đóng băng hai năm sau đó vì tác động của thảm họa hạt nhân ở Chernobyl, cũng như những vấn đề nội bộ khác ở Philippines.

Hoàng Hải (theo Reuters, CNA)