Theo dõi báo trên:
Đây có thể được coi là một bước đột phá lớn, tạo ra tác phẩm báo chí đáp ứng nhu cầu bạn đọc và là cơ hội mang lại nguồn doanh thu lớn. Để hiểu rõ hơn về lĩnh vực mới mẻ này, Báo Nhà báo & Công luận đã có cuộc trò chuyện với nhà báo Trần Lệ Thùy - Giám đốc Trung tâm Sáng kiến Truyền thông và Phát triển (MDI). Chị từng có 20 năm kinh nghiệm là nhà báo trong nước và quốc tế và là học giả nghiên cứu báo chí tại Viện nghiên cứu báo chí Reuters, Đại học Oxford…
+ Khái niệm báo chí dữ liệu vẫn còn khá mới mẻ với nhiều người, theo chị báo chí dữ liệu là gì? Những yếu tố nào tạo ra tác phẩm báo chí dữ liệu vừa có nhiều thông tin vừa có tính chính xác?
- Như tôi tìm hiểu, khái niệm mà biên tập viên dữ liệu của Google đưa ra gần nhất: báo chí dữ liệu là dùng con số để kể chuyện một cách hay nhất. Báo chí dữ liệu không phải là toán học, biểu bảng hay viết code (ngôn ngữ lập trình). Cũng giống như tác phẩm báo chí, báo chí dữ liệu cũng là kể chuyện nhưng thêm rất nhiều những phương tiện hỗ trợ nữa, đó là những các con số, bảng biểu và code để nhấn mạnh thêm nội dung câu chuyện. Báo chí dữ liệu giúp tác phẩm báo chí toàn diện hơn, câu chuyện sâu hơn, hấp dẫn hơn.
Đặc biệt, nếu nhìn rộng hơn về mặt tòa soạn, báo chí dữ liệu là nguồn doanh thu mới, thậm chí còn có thể là một mô hình kinh doanh mới mà các cơ quan báo chí nên tiếp cận và có hướng thay đổi để thích nghi. Trong quá trình nghiên cứu về báo chí , tôi thấy có một thực tế là nhiều cơ quan báo chí trên thế giới không sống bằng tác phẩm báo chí mà sống bằng việc… bán dữ liệu và họ sống rất khỏe. Thậm chí, có những hãng tin nước ngoài họ chỉ có 3 phóng viên, nhưng có tới 30 người làm báo chí dữ liệu. Đây là thông tin sau khi tôi đi thực tế nhiều nước trên thế giới, học hỏi được ở nhiều tòa soạn khác nhau. Còn ở Việt Nam, chúng tôi cho rằng báo chí vẫn chủ yếu sống bằng view, vẫn ít có cơ quan báo chí chú trọng việc này.
+ Là người nghiên cứu rất bài bản về báo chí dữ liệu, theo chị điều gì sẽ tạo sức hấp dẫn nhất đối với một tác phẩm báo chí dữ liệu?
- Cơ bản nhất vẫn là nghiệp vụ báo chí của nhà báo, đó là biết được những giá trị thông tin, hiểu được bạn đọc cần gì và câu chuyện gì thì hấp dẫn, đặc sắc mà bạn đọc đang cần. Cái đó vẫn là yếu tố chính, còn lại yếu tố công nghệ cũng quan trọng không kém. Hiện công nghệ báo chí dữ liệu phát triển rất nhanh, tiện ích và rất rẻ. Chúng ta nhìn các tác phẩm có nhiều thông tin, hình ảnh tương tác, trông có vẻ khó, nhưng thực chất đã có các công cụ có sẵn và rất dễ làm.
Chủ yếu vẫn là tư duy nghiệp vụ của nhà báo, nhà báo có thể ứng dụng những nghiệp vụ rất cơ bản để áp dụng. Hiện nay chúng ta có hệ thống số liệu, dữ liệu rất nhiều, vấn đề mấu chốt là biết cách khai thác, phân tích, sử dụng như thế nào. Người làm báo phải tinh ý, so sánh, kiểm chứng thông tin. Đồng thời cũng cần trau dồi khả năng phát hiện câu chuyện, kể chuyện, biết giá trị thông tin, và sự nhạy cảm với các vấn đề.
+ Chị có nghĩ báo chí dữ liệu sẽ là xu hướng của báo chí hiện nay và tương lai?
- Tất nhiên là vậy. Báo chí dữ liệu đang là xu hướng phát triển của báo chí hiện nay, vì gần như các cơ quan báo chí trên toàn cầu mà chúng tôi đã gặp gỡ hằng năm hay tại các cuộc hội thảo toàn cầu về báo chí, chúng tôi nhìn thấy xu hướng ngày càng rõ nét. Các tòa soạn này đầu tư rất nhiều về báo chí dữ liệu và đầu tư một cách bài bản, có chiến lược lâu dài. Các tòa soạn còn được nhiều giải thưởng quốc tế về báo chí dữ liệu và họ nâng cao được chất lượng, uy tín nhờ việc đầu tư này.
Quan trọng nữa là nó có khả năng mang lại nguồn doanh thu lớn và rất bền vững. Nhưng tất nhiên, để làm được, phải có sự đầu tư bài bản, lâu dài, trải qua thời gian, phải xử lý một khối lượng công việc khổng lồ. Xu hướng này bắt buộc các cơ quan báo chí phải có tầm nhìn dài hạn, đầu tư nhiều trong giai đoạn ban đầu, càng về sau sẽ mất ít công sức hơn và tạo được nguồn thu bền vững.
+ Như vậy, nếu một cơ quan báo chí ở Việt Nam quan tâm đến báo chí dữ liệu, theo chị để bắt đầu, họ sẽ phải triển khai như thế nào để có hiệu quả?
- Đây là xu hướng nhưng nếu cơ quan báo chí đó không tập trung đầu tư sẽ rất khó thực hiện được vì hiện nay những người chuyên làm báo chí dữ liệu ở Việt Nam có rất ít. Dĩ nhiên, tôi có được biết hiện tại nhân lực trong nước cũng đã có những người làm được rồi, họ có chuyên môn đã được đào tạo và thực hành một cách bài bản ở nước ngoài. Nhưng thực tế là chưa có cơ quan nào đào tạo cả.
Như Dự án của Trung tâm Sáng kiến Truyền thông và Phát triển MDI chúng tôi, khi triển khai phải tuyển người vào đào tạo từ đầu. Để bắt đầu việc này thì cơ quan báo chí đó phải có người am hiểu, có nghiệp vụ đào tạo và phải kiên trì. Ban đầu mỗi cơ quan báo chí cần nâng cao chất lượng tác phẩm báo chí của mình lên, đó là một cách để bắt đầu với trình độ hiện nay. Tuy nhiên để báo chí dữ liệu mang lại nguồn doanh thu thì bắt buộc phải có chiến lược lớn, lâu dài.
+ Theo chị công nghệ liệu có phải là yếu tố quyết định việc triển khai báo dữ liệu?
- Mọi người thường nghĩ công nghệ có vai trò rất lớn, nhưng tôi nghĩ nó chỉ ở mức vừa phải, nhưng để tạo ra tác phẩm báo chí mang tính tương tác mà tôi đã từng giới thiệu, thì tất cả các phóng viên chỉ cần học một lớp đào tạo khoảng một tuần là có thể triển khai được. Về mặt kỹ thuật chuyên môn cũng không phải là khó khăn, nhưng để tạo ra một tác phẩm báo chí dữ liệu lớn, có doanh thu và tác phẩm đó độc quyền thì vai trò của công nghệ sẽ quan trọng hơn. Nhưng để tạo ra một tác phẩm mang màu sắc riêng độc đáo, phải có code riêng, việc này có thể là cả một nhóm kỹ thuật thực hiện mới đảm bảo được chất lượng.
+ Vậy thưa chị, mỗi một phóng viên cần có những thay đổi như thế nào để thích ứng, hiểu biết và làm được một tác phẩm báo chí dữ liệu?
- Một phóng viên bình thường nếu được đi học hoàn toàn có thể làm được, vì đã có các công cụ hỗ trợ hoàn toàn miễn phí, dễ dàng, thậm chí tòa soạn có thể đầu tư rất ít tiền. Hoặc có thể nâng cấp để sử dụng các phầm mềm có bản quyền, trả phí thì sẽ có nhiều lựa chọn hơn. Một phóng viên có thể nắm được một số kỹ năng cơ bản, biết dùng các công cụ sau đó họ có thể phát triển ra...
Nếu thẩm mỹ tốt thì có thể chọn màu đẹp hơn, trình bày sinh động hơn... Nhà báo không có ai chuyên sâu lĩnh vực nào, quan trọng là biết hỏi chuyên gia nào, nhưng chúng ta chịu khó học hỏi sẽ biết đọc, khai thác dữ liệu một cách cơ bản nhất, biết kiểm chứng thông tin đúng sai, chưa rõ ràng, nắm nguồn thông tin chuẩn xác…
+ Vâng, xin cảm ơn chị!
Lê Tâm (Thực hiện)
Thích
(CLO) Công an thành phố Hà Nội cùng Cục Cảnh sát giao thông phát hiện, bắt giữ tàu hút cát trái phép trên sông Hồng đoan qua xã Vạn Phúc, huyện Thanh Trì, thành phố Hà Nội.
(CLO) Thứ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov tuyên bố Nga không thể chấp nhận đề xuất ngừng bắn của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc chiến tại Ukraine.
(CLO) Sáng 02/4/2025 tại Hà Nội, Tạp chí Trẻ em Việt Nam tổ chức lễ phát động cuộc thi vẽ tranh “Ngôi nhà mơ ước” năm 2025 với chủ đề “Đô thị xanh hạnh phúc”.
(CLO) Chính quyền Mỹ bắt đầu sa thải hàng loạt 10.000 nhân viên tại các cơ quan y tế Mỹ vào thứ Ba. Một số nhân viên bị cấm vào nơi làm việc chỉ vài giờ sau khi nhận thông báo thôi việc.
(CLO) Những món đồ bỏ đi có thể trở thành tài nguyên nếu được tái chế đúng cách. Đó là mục tiêu của Tagom – dự án môi trường do nhóm bạn trẻ sáng lập, đồng hành cùng cộng đồng trong việc phân loại và tái chế rác, hướng đến lối sống xanh, bền vững.
(CLO) Hôm 1/4, Mỹ đã phê duyệt thương vụ bán 20 máy bay chiến đấu F-16 và các thiết bị liên quan trị giá 5,58 tỷ USD cho Philippines, một đồng minh thân cận của Mỹ.
(CLO) Tổng thống Nga Vladimir Putin đã tiếp đón Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị tại Moscow trong khuôn khổ chuyến thăm ba ngày nhằm tăng cường hợp tác chiến lược giữa hai quốc gia.
(CLO) Ngày 2/4/2025, Công an tỉnh Nghệ An đã tiến hành khởi tố vụ án, khởi tố bị can đối với Hoàng Vũ Lập (sinh năm 1997, trú tại xã Làng Giàng, huyện Văn Bàn, tỉnh Lào Cai) về hành vi trộm cắp tài sản, với tổng giá trị tài sản bị chiếm đoạt lên tới hơn 212 triệu đồng.
(CLO) Ngày 2/4, cơ quan chức năng đang phong toả nghiêm ngặt hiện trường vụ cháy khiến 3 người tử vong trên đường Mạc Vân, phường Xóm Củi, quận 8, TP HCM. Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Được cũng trực tiếp đến hiện trường kiểm tra, đồng thời thăm hỏi gia đình người bị nạn.
(CLO) Thị trường tiền tệ tháng 3/2025 ghi nhận động thái nới lỏng thanh khoản từ Ngân hàng Nhà nước khi bơm ròng hơn 31.400 tỷ đồng, dừng phát hành tín phiếu và gia hạn kỳ vay OMO. Những điều chỉnh này giúp lãi suất liên ngân hàng giảm sâu, hỗ trợ ổn định hệ thống tài chính.
(CLO) Tổng công ty Vinaconex (VCG) vừa công bố kế hoạch kinh doanh năm 2025 với mục tiêu doanh thu đạt 15.500 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế hợp nhất 1.200 tỷ đồng – tăng nhẹ 8% so với năm 2024. Đáng chú ý, Công ty dự kiến chia cổ tức tới 16%, trong đó có một nửa bằng cổ phiếu.
(CLO) UBND tỉnh Kon Tum vừa có văn bản chỉ đạo các đơn vị liên quan khẩn trương tổ chức kiểm tra, làm rõ nội dung mỏ đá ở huyện Kon Plông đã hết hạn nhưng vẫn ngang nhiên hoạt động.
(CLO) Quảng Ninh đặt mục tiêu đón 5,3 triệu lượt khách, doanh thu ước đạt 14.720 tỉ đồng trong mùa du lịch hè năm 2025.
(CLO) Bộ GD-ĐT vừa ban hành văn bản gửi các cơ sở giáo dục về việc triển khai “Tháng hành động vì an toàn thực phẩm” năm 2025.
(CLO) Honda Việt Nam áp dụng đợt ưu đãi mạnh tay dành cho người tiêu dùng mua mẫu xe côn tay trong khoảng thời gian từ ngày 1/4 đến hết 30/6/2025.
(CLO) Nâng cấp xe hơi đôi khi không phải là quyết định khôn ngoan khi có thể tốn hàng nghìn đô mà không đem lại hiệu quả lâu dài, từ mâm xe, hệ thống xả đến chip hiệu suất.
(CLO) Chiều 1/4, Tỉnh ủy Lạng Sơn đã tổ chức hội nghị công bố quyết định của Ban Chấp hành Đảng bộ tỉnh về việc sáp nhập Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh Lạng Sơn vào Báo Lạng Sơn, tạo thành Báo và Đài Phát thanh Truyền hình Lạng Sơn. Đồng thời, hội nghị cũng công bố các quyết định về công tác cán bộ của Ban Thường vụ Tỉnh ủy.
(CLO) Ngày 1/4, Ban Tuyên giáo và Dân vận Tỉnh ủy Hưng Yên tổ chức Hội nghị triển khai nhiệm vụ công tác báo chí quý II năm 2025.
(CLO) Nhân dịp kỷ niệm các ngày lễ lớn, Báo Người Lao Động tổ chức giải Pickleball với giải thưởng hấp dẫn, thu hút người chơi mọi lứa tuổi.
(CLO) Sáng 1/4, tại Hội trường Tỉnh ủy Yên Bái đã diễn ra Hội nghị công bố quyết định của Tỉnh ủy Yên Bái về việc hợp nhất Báo Yên Bái và Đài Phát thanh - Truyền hình (PT-TH) tỉnh thành Báo Yên Bái.
(CLO) Sáng ngày 1/4, Tỉnh ủy Hà Tĩnh tổ chức Hội nghị công bố quyết định hợp nhất Báo Hà Tĩnh và Đài Phát thanh - Truyền hình Hà Tĩnh, đồng thời triển khai công tác cán bộ theo quyết định của Ban Thường vụ Tỉnh ủy.
(CLO) Sáng 1/4, Tỉnh ủy Lào Cai đã tổ chức Hội nghị công bố Quyết định thành lập Báo Lào Cai và các quyết định về công tác cán bộ.
(CLO) Nhằm thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy trong hệ thống chính trị, tỉnh Hà Tĩnh và tỉnh Quảng Bình đã quyết định hợp nhất Báo tỉnh và Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh. Đây là bước đi quan trọng nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động báo chí, tối ưu nguồn lực và hiện đại hóa công tác truyền thông tại địa phương.
(CLO) Chiều 31/3, tại Hà Nội đã diễn ra Lễ ra mắt Liên Chi hội Quảng cáo và Nội dung số Việt Nam (VDAA). Sự kiện đánh dấu một cột mốc quan trọng trong sự phát triển của ngành quảng cáo và nội dung số tại Việt Nam.
(CLO) Ngày 31/3, Báo Hànộimới đã tổ chức Hội nghị cán bộ, viên chức, người lao động (CBVCNLĐ) năm 2025. Hội nghị diễn ra trong bối cảnh Báo Hànộimới đang thực hiện chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy theo hướng nâng cao hiệu lực, hiệu quả theo chỉ đạo của Trung ương và thành phố.
(CLO) Ngày 31/3, Đài Phát thanh - Truyền hình (PTTH) Đà Nẵng long trọng tổ chức lễ kỷ niệm 50 năm ngày phát sóng chương trình đầu tiên (31/3/1975 - 31/3/2025). Sự kiện này đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử phát triển của cơ quan truyền thông hàng đầu thành phố.
