Diễn biến gay gắt của làn sóng dịch Covid-19 lần thứ 4 đã đưa cả nước vào những ngày hối hả, cam go hơn bao giờ hết của việc “vừa chiến đấu với dịch bệnh, vừa bảo đảm sản xuất”, “chống dịch như chống giặc”. Nhưng cũng chính trong những ngày hối hả này, hàng triệu ánh mắt vẫn đang đổ dồn về Nhà Quốc hội - nơi đang diễn ra kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khóa XV. Kỳ họp được xem là mang rất nhiều nét đặc biệt lần này đang mang đến cho hàng triệu triệu cử tri cả nước rất nhiều những mong đợi, kỳ vọng.

1. TS. Nguyễn Sĩ Dũng - trong bài viết trên Báo Tuổi Trẻ, một ngày sau khi kỳ họp đầu tiên của Quốc hội khóa XV khai mạc, đã dùng cụm từ “kỳ họp thời chiến” như một góc nhìn của ông về kỳ họp thứ 1 Quốc hội khóa XV. Còn với tôi, đây là một “kỳ họp đặc biệt”. Diễn biến gay gắt của làn sóng dịch Covid-19 lần thứ 4, trong bối cảnh cả nước “vừa chiến đấu với dịch bệnh, vừa bảo đảm sản xuất”, “chống dịch như chống giặc”, toàn bộ miền Nam và một số tỉnh miền Trung phải giãn cách xã hội, các ca nhiễm không ngừng gia tăng ở khắp các tỉnh, thành… đã là một sự đặc biệt, chưa từng có đối với một kỳ họp Quốc hội.

Cũng bởi sự bùng phát gay gắt, những diễn tiến nguy hiểm của dịch bệnh, thời gian họp đã được rút ngắn tối đa có thể, các phương án bảo đảm an ninh, an toàn cũng như phòng chống dịch bệnh cho Kỳ họp được dự trù kỹ lưỡng; các Đại biểu Quốc hội đến từ địa phương có dịch được đưa đón riêng, ở nhà khách riêng và ngồi họp riêng một khu vực trong phòng họp Diên Hồng; bố trí phương tiện tối tân như máy phát hiện Covid-19 qua hơi thở tại Nhà Quốc hội… Tất cả nỗ lực cho quyết tâm kỳ họp phải được diễn ra, bởi có quá nhiều những đầu việc, những nội dung hết sức quan trọng, liên quan đến quốc kế dân sinh đang cần sự xem xét, quyết định của Quốc hội. 

2. Kỳ họp đặc biệt, diễn ra trong bối cảnh đặc biệt, như chia sẻ của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ trong phát biểu ngày khai mạc: “Trong bối cảnh đất nước đang đứng trước những thách thức chưa có tiền lệ”, những kỳ vọng, thậm chí là áp lực đặt lên vai các đại biểu dân cử hẳn cũng rất đặc biệt, nếu không muốn nói là rất lớn. Áp lực ấy, như chia sẻ của Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ là việc “phát huy cao độ tinh thần trách nhiệm, gần dân, trọng dân, cầu thị, lắng nghe ý kiến của nhân dân; phát huy tối đa năng lực, bản lĩnh, trí tuệ, quyết tâm đổi mới, sáng tạo, bám sát thực tiễn, đem “hơi thở cuộc sống” vào nghị trường, hiến kế giúp Quốc hội khóa XV tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động, ban hành quyết sách đúng đắn, kịp thời, hợp lòng dân, góp phần thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng”.

Nhưng đổi mới như thế nào để “nâng cao hơn nữa chất lượng và hiệu quả hoạt động để đáp ứng tốt nhất yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của đất nước trong giai đoạn mới” không hề là điều đơn giản, dẫu như nhìn nhận của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, trải qua hơn 75 năm, với 14 nhiệm kỳ hoạt động, Quốc hội đã hoàn thành xuất sắc trọng trách mà nhân dân giao phó.

Tuy nhiên, Tổng Bí thư cũng “gợi ý”: Quốc hội cần tiếp tục phát huy mạnh mẽ hơn nữa vai trò, vị trí của mình trong việc tạo lập khuôn khổ pháp lý cho các hoạt động của đất nước; tiếp tục đổi mới, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát, nhất là giám sát chuyên đề, hoạt động chất vấn, phát huy dân chủ...

Quốc hội cũng cần nâng cao chất lượng quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước theo hướng ngày càng chính xác, thực chất hơn, nhất là việc quyết định ngân sách nhà nước, các vấn đề về kinh tế - xã hội, tổ chức bộ máy nhà nước, các dự án công trình quan trọng quốc gia; đẩy mạnh hoạt động đối ngoại, chủ động, tích cực hội nhập, hợp tác quốc tế...

Trước mắt, Quốc hội cần tập trung làm tốt công tác thể chế hóa, cụ thể hóa các quyết sách quan trọng được khẳng định tại Đại hội XIII của Đảng; chuẩn bị về mọi mặt, bảo đảm cho hoạt động của Quốc hội khoá XV có nhiều khởi sắc và đạt chất lượng ngày càng cao.

Đặc biệt, Tổng Bí thư nhấn mạnh: “Quốc hội cần tăng tính tranh luận, phân tích sâu, làm rõ những thành tích, ưu điểm, cũng như những tồn tại, khuyết điểm, tìm ra nguyên nhân, bài học kinh nghiệm và đề xuất các giải pháp xác đáng, khả thi”.

Và trên hết, một vấn đề hết sức quan trọng, có ý nghĩa quyết định được Tổng Bí thư nhấn mạnh thêm là, “tất cả các vị đại biểu Quốc hội chúng ta khóa này cần tiếp tục nêu cao tinh thần trách nhiệm, hết lòng vì nước, vì dân, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân, thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện, giữ gìn phẩm chất, đạo đức, nâng cao trình độ về mọi mặt, gần gũi và lắng nghe ý kiến của nhân dân, thực hiện và hoàn thành tốt nhất nhiệm vụ mà cử tri và nhân dân giao phó”.

Câu chuyện đổi mới Quốc hội, một lần nữa, được Chủ tịch Quốc hội khóa XV Vương Đình Huệ  nhấn mạnh trong phát biểu nhậm chức của mình. Theo ông, việc tiếp tục đổi mới và đẩy mạnh công tác giám sát, coi đây là khâu trọng tâm, then chốt để nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động của Quốc hội. Ông cũng nêu rõ sẽ đẩy mạnh chuyển đổi số trong tổ chức hoạt động của Quốc hội; đổi mới và tăng cường hoạt động tiếp xúc cử tri, tham vấn, lắng nghe ý kiến, gắn bó chặt chẽ với cử tri...

Người đứng đầu Quốc hội cũng đề nghị các đại biểu phát huy tối đa năng lực, bản lĩnh, trí tuệ, quyết tâm đổi mới, sáng tạo, bám sát thực tiễn, đem “hơi thở cuộc sống” vào nghị trường, hiến kế giúp Quốc hội khóa XV tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động...

3. Nhưng những yêu cầu cấp bách của đất nước, của thời cuộc hôm nay, đang đòi hỏi sự chuyển động không chỉ từ cơ quan lập pháp như Quốc hội. Quốc hội đổi mới, sáng tạo hơn nữa thì Chính phủ với cơ cấu tổ chức, số lượng thành viên cũng sẽ được xem xét, quyết định tại Kỳ họp thứ nhất lần này, như lời Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng cần đoàn kết thống nhất cao, hành động quyết liệt hơn nữa.

“Từng thành viên Chính phủ phải gương mẫu, thật sự khiêm tốn, cầu thị, lắng nghe nhiều chiều. Cái gì đã rõ, đã chín, được thực tiễn chứng minh hiệu quả, đa số đồng tình thì tiếp tục thực hiện. Cái gì chưa có quy định hoặc vượt quy định thì mạnh dạn thí điểm, không cầu toàn nhưng không nóng vội, quyết tâm hoàn thành tốt nhiệm vụ mà Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó” – nhấn mạnh của Thủ tướng Phạm Minh Chính khi chủ trì phiên họp Chính phủ hồi tháng 4/2021, có lẽ sẽ là “kim chỉ nam” của Chính phủ khóa mới (2021-2026).

Đại dịch Covid-19 diễn biến phức tạp đã khiến nền kinh tế nước ta đứng trước những thách thức lớn chưa từng có. Theo số liệu Tổng cục Thống kê vừa công bố, tổng sản phẩm trong nước (GDP) quý II/2021 ước tính tăng 6,61% so với cùng kỳ năm trước. Tính chung 6 tháng đầu năm 2021, GDP tăng 5,64%, cao hơn tốc độ tăng 1,82% của 6 tháng đầu năm 2020 nhưng thấp hơn tốc độ tăng 7,05% và 6,77% của cùng kỳ năm 2018 và 2019.

Theo TS. Cấn Văn Lực, thành viên Hội đồng Tư vấn Chính sách Tài chính - tiền tệ Quốc gia,với kết quả trên, rõ ràng mục tiêu tăng trưởng GDP không đạt kế hoạch như Nghị quyết số 01 của Chính phủ đã đề ra, đó là mong muốn quý I/2021, GDP tăng trưởng 5,12%; quý II tăng trưởng trên 6%. Và, để đạt được mục tiêu tăng trưởng GDP cả năm 2021 là 6,5%, trong bối cảnh dịch Covid-19 vẫn đang diễn biến hết sức phức tạp thực sự sẽ là thách thức không hề nhỏ.

Bên cạnh đó, còn là rất nhiều những vấn đề an sinh xã hội, đã, đang, được đặt ra trong bối cảnh an sinh xã hội bị tác động tiêu cực từ dịch bệnh…

Nhưng, như người xưa đã nói “vàng phải qua thử lửa mới đích thực là vàng mười”. Những khó khăn thử thách ngày hôm nay đối với Quốc hội, Chính phủ… là rất lớn, là rất gay gắt. Nhưng, rõ ràng, càng trong gian lao, thì càng phải nỗ lực, càng là cơ hội để chứng tỏ mình…

Từ quyết tâm của người đứng đầu Chính phủ - Thủ tướng Phạm Minh Chính: “Phải đoàn kết mới thành công được. Từng thành viên Chính phủ phải quyết tâm cao, nỗ lực phải lớn, hành động quyết liệt, hiệu quả, có trọng tâm trọng điểm, làm việc nào dứt việc đó. Đặc biệt, Chính phủ sẽ tăng cường mạnh mẽ phân cấp, phân quyền, đồng thời xác định rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân gắn với kiểm tra, giám sát và kiểm soát quyền lực; tập trung chỉ đạo xây dựng và hoàn thiện thể chế, chính sách, chiến lược, quy hoạch và kế hoạch” - chúng ta hoàn toàn có thể nuôi niềm tin về những sự đổi mới từ những nỗ lực, quyết tâm ấy.

Hồng Hà